Door het opvangen van “stamafstroming” (het geconcentreerde regenwater dat langs boomstammen naar beneden loopt), kunnen we afvloeiing verder verminderen en gratis irrigatie bieden voor gemeenschappelijke tuinen.
De rol van stadsbomen in waterbeheer
Bomen in stedelijke omgevingen spelen een cruciale rol in duurzaam waterbeheer. Door regenwater op te vangen, te transporteren en te infiltreren dragen ze aanzienlijk bij aan het verminderen van oppervlaktewaterafvoer.
Wat is stamafstroming?
Stamafstroming is het proces waarbij regenwater, nadat het door het bladerdak van de boom is onderschept, langs de takken en stam stroomt totdat het de grond aan de voet van de boom bereikt. Dit mechanisme leidt het water rechtstreeks naar de wortels, wat de absorptie ervan vergemakkelijkt en de oppervlakteafstroming vermindert.
Integratie in blauw-groene infrastructuur
Blauwgroene infrastructuur combineert op de natuur gebaseerde oplossingen om regenwater te beheren en de kwaliteit van de stedelijke omgeving te verbeteren. Het integreren van bomen die de stamafstroming optimaliseren in deze infrastructuur kan:
- De infiltratie van water in de grond verhogen.
- De belasting van rioleringssystemen verminderen.
- De waterkwaliteit verbeteren door verontreinigende stoffen te filteren.
- Het hitte-eilandeffect verminderen.
Soortselectie en stedelijk ontwerp
Om de voordelen van stamafstroming te maximaliseren, is het essentieel om
- Kies soorten met gladde schors en takken met scherpe hoeken, die waterstroom naar de stam bevorderen.
- Ontwerp groene ruimten die waterinfiltratie aan de voet van bomen mogelijk maken.
- Vermijd ondoordringbare oppervlakken rond bomen die waterabsorptie verhinderen.
Het integreren van de stroming van boomstammen in stedelijke planning biedt meerdere voordelen:
- Minder overstromingen: door het verminderen van oppervlaktewaterafvoer.
- Aanvulling van watervoerende lagen: door verhoogde waterinfiltratie.
- Biodiversiteitsverbetering: door het creëren van nattere en gezondere habitats.
- Luchtkwaliteit en CO₂-reductie: door gezondere en efficiëntere bomen.
Het benutten van boomstroom in stedelijke infrastructuur verbetert niet alleen het waterbeheer, maar draagt ook bij aan veerkrachtigere en duurzamere steden.
Wat de studie zegt
De studie “Tapping the Urban Forest: Integrating Tree Canopy Runoff (Stemflow) into Blue-Green Infrastructure ” analyseert hoe stamafstroming een onaangeboorde bron kan zijn in stedelijk stormwaterbeheer. De belangrijkste bevindingen zijn:
- Stamafstroming vertegenwoordigt een aanzienlijke hoeveelheid water, vooral in stedelijke bomen, waar het de infiltratiecapaciteit van de bodem kan overschrijden als het niet goed wordt beheerd.
- Dit water, dat langs de schors naar beneden stroomt, neemt voedingsstoffen zoals stikstof, fosfor en kalium mee, waardoor het een nuttige bron wordt voor irrigatie in stedelijke tuinen en groengebieden.
- Het onderzoek stelt voor om de stroom van de stammen op te vangen en om te leiden via eenvoudige systemen, bestaande uit niet-invasieve kragen, flexibele buizen en infiltratietanks of -kanalen, tegen een geschatte kostprijs van 70-100 USD per boom.
- In vier steden in de VS (Philadelphia, Cleveland, Tampa en Phoenix) werden de belangrijkste boomkruinen geïdentificeerd, variërend van 8,4% tot 16,6% van de totale stedelijke bosbedekking.
- Het omleiden van stamafstromingen zou in een gemiddelde stad tussen 25.000 en 100.000 m³ water per jaar kunnen opvangen, waardoor gemeentelijke kosten worden bespaard en de druk op rioolsystemen wordt verminderd.
- De voedingsstoffen in de stamafstroming zouden kunnen voorzien in een deel van de bemestingsbehoefte in de stedelijke landbouw en zo ook bijdragen aan het verminderen van diffuse verontreiniging in waterlichamen.
- Het onderzoek benadrukt dat deze techniek schaalbaar, goedkoop en eenvoudig te implementeren is en dat het kan worden aangepast aan verschillende klimatologische, stedelijke en regelgevende omstandigheden.
- Het waarschuwt ook voor mogelijke chemische risico’s, zoals de aanwezigheid van allelochemicaliën in soorten zoals Ailanthus altissima of Juglans nigra, en atmosferische verontreinigende stoffen zoals zware metalen of koolwaterstoffen, wat een zorgvuldige selectie van soorten en locaties vereist.
